Türkçenin Kelimelerle İmtihanı

(Türkçenin Kelimelerle İmtihanı; Ayraç Dergisi, Sayı 23, Eylül 2011, sf.18-20)


Türkçenin tarihî seyriyle, tarih boyunca teşekkül etmiş büyük Türk devletleri arasında fevkalâde bir benzerlik vardır. Türklerin başını çektiği büyük devletlerin her ne kadar zayıflarsa zayıflasın dış güçler tarafından yıkılamadığı; ya dışarıdan başka Türk devletleri tarafından yahut içeriden yürütülen siyaset oyunlarıyla yine Türkler tarafından çökertildiği tarihî bir gerçektir. Aynı şekilde Türk dili de, Türklerin dünyanın dört bir yanına yayılması nedeniyle birçok farklı lehçelere bölünmesine karşın varlığını sürdürmüştür. Hatta yabancı devletlerin lisanları gerek istibdatla kabul ettirilmek istensin, gerek belli bir sahada Türkçenin terminolojisi olmadığı için ağırlığını koymuş olsun, o kelimeleri kendi kalıplarına uydurarak Türkçeleştirmeye muvaffak olmuştur. Bunun en bariz misali, klasik Türk edebiyatı ve tasavvuf edebiyatı ürünleriyle zirveye ulaştığımız Ortaçağ dönemidir. Yani Avrupa’nın karanlık olarak tavsif ettiği ve bize de empoze ettiği yüzyıllar, aslında Türkçe’nin ve Türk devletinin altın yıllarıydı.

Türkçe’nin problemleri olduğunun yaygın biçimde dile getirilmesi ve değişikliğin lüzumlu bulunması, her yenilikçi müdahalenin başlangıcı olan Tanzimat devrinde başlar. Modernleşen yeni dünya her şeyi sistematize ettiği gibi lisanların da genel geçer gramer kaideleri olmasını zorunlu kılmıştır. Türkçe, o zamana kadar yaygın şekilde kullanıldığı hâlde ne olduğunun veya nasıl oluştuğunun araştırılması pek lüzumlu görülmemiştir. Nitekim bu istikamette lügatler ve gramer kitapları yazmak gibi faideli çalışmalar yapanlar olmuştur. Ancak bunun yanında Frenkleşmenin önü alınamadığından, Arapça ve Farsçadan “uyarlanan” kelimeler gibi ihtiyaca binaen değil, tamamen özenmek suretiyle Fransızca kelimeler “birebir” ithal edilmiştir. Sadeleştirme tartışmaları da Meşrutiyet dönemine gelindiğinde iyice alevlenmiştir.


AŞAĞIDAKİ BAĞLANTIDAN YAZININ DEVAMINI OKUYABİLİR VEYA YAZIYI İNDİREBİLİRSİNİZ:

Hiç yorum yok :