Tefekkür, kelimelerin işaret yahut ihtiva ettikleri
kavramlar ile inşa edilir. Dolayısıyla bir kelimeyi kullanımdan kaldırdığımızda
yahut bir başka kelime ile değiştirdiğimizde, onun ifade ettiği ya da içerdiği
mefhumu ortadan kaldırmış ve tefekkür binasının bir tuğlasını – bazen büyük bir
kirişini – yerinden sökmüş oluruz. Sözcükler üzerinde tatbik edilen, eskisinin
yerine yenisini koyma işlemi (replacement) genellikle, yeni kelimenin eski
kelimenin karşıladığı bütün manaları kapsayacak kudrette olmaması ve içerdiği
anlamın tam olarak belli olmaması neticesini doğurur. Kelimeler ve kavramlar
soyut nitelikte olduklarından, bu tip vakaların görülmesi son derece doğaldır;
binaenaleyh kelime dağarcığı üzerinde yapılacak her işlem büyük bir titizlik
istemektedir.
Eskiden kullanılan âlim ve ârif kelimeleri, yüzyıllar
boyunca istifade edilmesi bir kenara, köken itibariyle “ilim” ve “irfan”
kavramlarından türetildikleri için her birisiyle ne kastedildiği ve aralarındaki
anlam farkı rahat bir şekilde idrak edilirdi. Bugün, onların Arapça kökenli
sözcükler olmaları sebebiyle rafa kaldırılıp yerlerine getirilen bilgin ve
bilge kelimeleri ise ne kastedildiği ayan beyan meydanda olmayan kavramlar
çağrıştırıyorlar. Bilgin, âlim kelimesini karşılıyor ve çok bilgi sahibi
anlamında. Bilge ise ârif sözcüğünün karşılığı ve bilgiden öte, irfan denen
meziyetten nasiplenmiş kişi manasında. Bilgin yani bilgili insan (scholar) ve
bilgisiz insan (uneducated) arasındaki fark, kitap okumak, ders almak ve muhtelif
vasıtalarla bir şeyler öğrenmek sonucunda oluşuyor. Tabii ki bu bilgi, formel
bir bilgi. Derinlik sahibi insan (deep thinker) ile hayata yüzeysel bakan insan
(shallow person) arasındaki farkla alâkası yok. Yani bir insan çok bilgili olup
yüzeysel olabileceği gibi, çok az bilip derinlik sahibi olabilir. İlkine örnek
olarak ümmî velileri ve kabile şeflerini, ikincisine misal olarak da günümüz
profesörlerinden kimilerini pekâlâ verebiliriz. Hâsılı, zannedildiği gibi
entelektüelite ile eğitim seviyesi doğru orantılı olacak diye bir kaide
olmadığından, derin düşünen, bildiklerini hazmetmiş ve düşündükleri kıymete
haiz olan insanlar için bilgin değil de “bilge” kelimesini kullanıyoruz.
AŞAĞIDAKİ BAĞLANTIDAN YAZININ DEVAMINI OKUYABİLİR VEYA YAZIYI İNDİREBİLİRSİNİZ:
AŞAĞIDAKİ BAĞLANTIDAN YAZININ DEVAMINI OKUYABİLİR VEYA YAZIYI İNDİREBİLİRSİNİZ:
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder