Bir Selimname Şerhi: Cihângîr Tûğlar

(Bir Selimname Şerhi: Cihângîr Tûğlar; Arka Kapak Dergisi, Sayı 4, Ocak 2016)

Acaba Yahya Kemal’in Eski Şiirin Rüzgârıyle kitabının ilk bölümünün Selimname olmasının; şiirine başlarken de Yavuz Sultan Selim devrini yazacak olan kalemini kınından sıyrılmış kılıca benzetmesinin ve yazdığını dinleyenlerin kendine rahmet okuyacaklarını söylemesinin sebeb-i hikmeti nedir? Bu soruyu yazının sonunda cevaplamak üzere Türklerin en önemli tarihçilerinden Ahmet Cevdet Paşa’ya geçelim. Cevdet Paşa’ya göre Türk tarihinin en büyük hükümdarı Yavuz Sultan Selim’dir. Zira Yavuz, doğuya hâkim olmadan batıda egemenlik kurmanın bir kıymeti olmadığının farkındalığıyla Osmanlı’nın hilafet makamını elde etmesini sağlamış bir cihan sultanıdır. Nitekim dönemini anlatan eserlerin kendi adıyla yani Selimname olarak isimlendirilmesiyle bir nev’i taltif edilmiştir. Selimnameler Yavuz berhayatken yazılmaya başlanmış olmakla birlikte çoğu vefatından sonra kaleme alınmıştır. Arapça, Farsça ve Türkçe dillerinde yazılan Selimnameler’in Türkçe olanlarının sayısı 20’ye yakındır.

Turgut Güler’in Cihângîr Tûğlar adlı kitabı, Yahya Kemal’in yazdığı Selimname’nin bir şerhi. Yazarın kitabını “cihangir tuğlar” olarak isimlendirmesinin sebebi, Selimname’nin her bendinin tuğlar redifiyle sona ermesi ve Sultan Selim’in kendisi gibi tuğlarının da cihangir olduğu fikri. Güler’in şerh metodu, metinden yola çıkarak pek çok şey anlatan geleneksel şerh yöntemlerimizle paralellik gösteriyor. Şiirin beyit beyit şerh edilirken bir kelimeden ya da kavramdan hareketle döneme ait tarihî bilgilerin verilmesi, metnin dinî altyapısının izahı, tarihî vakaların roman tadında anlatılması, ele alınan mefhumun kültür tarihimizdeki semantik serüveni sayfalar sürüyor. Sahifeler arasındaki sürekliliği sağlayan en önemli unsurlar ise yazarın akıcı üslubu ve muhkem Türkçesi. Kitabı okurken bir beyitten yola çıkıp kendinizi çok hayal etmiş, epey düşünmüş ve bayağı duygulanmış halde buluyorsunuz. Hulâsa-ı kelâm Yahya Kemal’in Selimname’si tarihe manzum olarak, Cihangir Tuğlar ise mensur olarak edebiyatla bakan iki eser.

AŞAĞIDAKİ BAĞLANTIDAN YAZININ DEVAMINI OKUYABİLİR VEYA YAZIYI İNDİREBİLİRSİNİZ:

Bir Selimname Şerhi Cihângîr Tûğlar